خواب کافی یکی از مهمترین ارکان سلامتی است که در جوامع مدرن امروز دست کم گرفته می شود . در سال 1910 میانگین خواب افراد 9 ساعت بود که در سال 1975 این رقم به 7.5 ساعت رسید . در سال 2000 تا 2002 اما گزارشات نشان داد که میانگین افراد تا 6.9 ساعت سوقط داشته و امروزه بسیاری از افراد در شبانه روز تنها 5 تا 6 ساعت می خوابند.

در همین حال ، میزان ابتلای افراد به چاقی هم طی چند سال اخیر به دو برابر رسیده است . میزان خواب افراد با سیستم اعصاب و غدد ارتباط نسبتا پیچیده ای دارد . کمبود خواب مزمن همچنین ممکن است به بیماری دیابت ، فشار خون ، چاقی و کاهش حافظه منجر شود . کمبود خواب ، از طریق افزایش فشار خون ، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را نیز افزایش می دهد .

تحقیقات اخیر نشان می دهند اگر میزان خواب فردی از هشت ساعت در روز به چهار ساعت ، به مدت یک هفته ، برسد ، تغییرات فیزیولوژیکی در بدن ، که خود را به فرم پیری زودرس و دیابت زودهنگام نشان می دهند ، به وجود خواهد آمد . دقت کنید که تمام این اتفاقات تنها در طول یک هفته امکان بروز پیدا می کنند.

کمبود خواب همچنین روی میزان ترشح هورمون های غده ی تیروئید و افزایش ترشح هورمون استرس ، یعنی کورتیزول ، تاثیر گذار می باشد. در این تحقیقات همچنین بیان شده بازیابی سلامتی تنها در صورتی ممکن است که فرد به میزان هشت ساعت در شبانه روز استراحت داشته باشد.

اما چطور کمبود خواب روی توانایی افراد در کاهش وزن تاثیرگذار است ؟ خواب میزان تولید و ترشح هورمون هایی که توسط محور هیپوتالاموس- هیپوفیز و دستگاه عصبی خود مختار آزاد می شوند را تحت تاثیر قرار می دهد .

میزان هورمون رشد در بدن نیز به خواب فرد بستگی دارد . شاید ساعت ها ورزش کنید ، اما بدون خواب کافی بدن قادر به تبدیل چربی به ماهیچه نخواهد بود .

کمبود خواب همچنین میزان تولید هورمون استرس را افزایش می دهد . اگر استرس داشته باشید ، بدن به صورت خودکار از حالت طبیعی و نرمال خود خارج می شود . در چنین شرایطی چربی ها بیش از پیش ذخیره و میزان زیادی قند ، برای تولید انرژی موقتی ، در جریان خون آزاد می شود . به این صورت بدن از مواد مغذی تهی می گردد و شما اشتهای بیشتری به کربوهیدرات و قند پیدا می کنید. استرس مزمن همچنین مقاومت انسولین را افزایش می دهد .

لپتین و گرلین دو هورمون بسیار مهم در کنترل اشتها بشمار می روند که با میزان خواب افراد ارتباط دارند . لپتین اشتها را سرکوب می یکند و گرلین برعکس ، آن را افزایش می دهد . وقتی افراد دچار کمبود خواب می شوند ، میزان تولید لپتین کاهش و گرلین افزایش می یابد . حتی زمانی که به بدن مواد مغذی کافی برسد این روند ادامه پیدا می کند. کسانی که خواب کافی ندارند ، مجبور به مصرف غذای بیشتری هستند . در واقع تا زمانی که میزان لپتین کم باشد ، مغز پیغام سیری اعضا را دریافت نکرده و همواره این پیغام را می شنود " گرسنگی " . در آزمایشات ثابت شده اشتهای افراد دچار کمبود خواب به کربوهیدرات تا 45 درصد افزایش می یابد .

در یک رشته تحقیقات میزان لپتین ، گرلین ، چربی موجود و میزان خواب افراد مورد بررسی قرار گرفت . در این تحقیقات در افرادی که خواب آنها در شبانه روز کمتر از هشت ساعت بود ، میزان لپتین کم ، گرلین بالا و ذخیره ی چربی زیادی دیده می شد و به طور کلی شرکت کنندگانی که ساعات خواب کمتری داشتند ، از بیشترین وزن برخوردار بودند .

یکی دیگر از تحقیقات انجام شده روی زنان نشان می دهد : بانوانی که پنج ساعت و یا کمتر در طول شبانه روز می خوابند ، افزایش وزن بیشتری نسبت به زنانی که هفت ساعت در شبانه روز استراحت دارند ، پیدا می کنند .

البته با وجود تاثیری که کم خوابی بر میزان اشتها می گذارد ، آنچه بیش از پر خوری موجب نوسانات وزن می شود ، هورمون هایی که سوخت و ساز بدن ، گلوکز و انسولین را تحت تاثیر خود قرار می دهند ، مسئول اضافه وزن در اثر کمبود خواب می باشند .