ید، از عناصر غیرفلزی متعلق به گروه هالوژنها است.

تقریباً ۸۰٪ از ید موجود در بدن در غده ی تیرویید و اکثرا به فرم «نیروگلوبولین» یافت می شود.

کمبود ید می تواند گواتر یا کرتینیسم شود.

ید در غذاهای دریایی، نمک یددار و بعضی از فرآوردههای لبنی یافت می شود. منابع غذایی ید به طور طبیعی در خاک و آب وجود دارند به طوری که نیاز طبیعی انسان، از سبزیها و گیاهانی که بر روی خاک غنی از ید کاشته شدهاند و گوشت حیواناتی که از آب و گیاهان ید دریافت نمودهاند تأمین می شود ولی خاک بعضی از مناطق فاقد ید هستند که در این صورت باید مردم این مناطقی از نمک یددار استفاده کنند.

به تازگی دانشمندان دریافتهاند که نمک موجود در آب دریاها و دریاچه ها فاقد ید است زیرا اگر ید به مدت طولانی در آب باقی بماند از بین میرود.

دانه های غلات، حبوبات و میوهها از نظر مقدارید فقیر هستند.

ید از دستگاه گوارشی به خوبی جذب می شود و سپس به غده ی تیرویید میرود.

علاوه بر کمبود ید، بعضی مواد غذایی حاوی گوگرد، مثلی شلغم و کلم می توانند (در صورت مصرف زیاد) ایجاد گواتر کنند.

به دلیل آنکه غده ی تیرویید، نقش بسیار مهمی در کنترل متابولیسم بدن دارد، کمبودید می تواند به تدریج موجب اختلالات روانی، افزایش وزن، سستی و بی حال شود.

ید موجب رشد متناسب بدن، نشاط روانی، سلامت پوست، مو، ناخن و دندان، سوزاندن چربی های اضافی بدن و ایجاد انرژی بیشتر در بدن می شود.

پیاز و غذاهای دریایی حاوی ید هستند.

مقدار نیاز روزانه ی ید، 120 تا 150 میکروگرم در بزرگسالان؛ 90 میکروگرم در کودکان و 110 تا 130 میکروگرم در شیرخواران است.

نقش کبالت در تغذیه

کبالت عنصری فلزی است و جزیی از سیانو کوبالامین یا ویتامین B12 را تشکیل میدهد.

کبالت در اکثر غذاهای متداول یافت می شود و جذب آن به سادگی از دستگاه گوارشی صورت میگیرد. غنیترین منابع کبالت، جگر و قلوه و دیگر منابع آن مرغ، ماهی و پنیر هستند.

مقدار نیاز روزانه ی بدن به کبالت مشخص نشده است و کمبود کبالت در انسان دیده نمیشود.

مسمومیت اتفاقی با کلرید کبالت، به ویژه در کودکان میتواند موجب کبودی (سیانوز)، اغما و مرگ شود.

کبالت، تولید اریتروپوئیتین را تحریک، و در نتیجه موجب خون سازی می شود ولی مقادیر بالای آن به کاهش تولید گلبولی قرمز میانجامد.

نقش فلوراید در تغذیه

فلوراید، مادهای معدنی است که در پوسته ی زمین و در طبیعت به وفور یافت می شود.

یون فلوراید به شکل محلول در آب در دسترسی است و جذب فلوراید به وسیله ی معده و روده ی کوچک انجام می شود.

میزان استاندارد فلوراید در آب آشامیدنی ۰/۷ تا ۱ پی.پی. ام است.

قسمت اعظم فلوراید اضافی از ادرار و مقدار کمی از آن از مدفوع دفع می شود.

فلوراید موجب کاهش پوسیدگی دندان ها و تأثیر بر شکل آنها میشود و بر معدنی شدن دندان ها تأثیر می گذارد. پس از رویشی دندان چنانچه دندان در معرضی مایعات حاوی فلوراید (غذاها و بزاقی) قرار گیرد، جذب فلوراید در سطح مینا ادامه مییابد و فلوراید، جانشین یونهای هیدروکسیلی موجود در آپاتیت و ایجاد فلوئورو آپاتیت می شود که به پوسیدگی مقاوم است. فلوراید همچنین میتوانند فرآیند پوسیدگی دندان را با تأثیر بر حمله ی باکتری ها کاهش دهد. فلوراید باعث کاهش متابولیسم باکتری ها به ویژه گلیکوزیدها می شود و با کاهش انرژی سطح دندان، چسبندگی پلاک میکروبی را کمتر می کند. فلوراید همچنین موجب ممانعت از تولید اسید و کاهش انرژی متابولیسم سلولی می شود.

فلوراید از طریق افزودن به آب آشامیدنی، نمک، شیر، نوشیدنی ها، قطره و قرصی خوراکی، خمیر دندانهای حاوی فلوراید، ژل هایی که معمولا چهار بار در سال، هر بار ۳ هفته و هر هفته ۱ بار استفاده می شوند، دهان شویه ی حاوی سدیم فلوراید، وارنیش فلوراید که میتوان ۲ بار در سالی و برای افراد با خطر بالای پوسیدگی، ۴ بار در سالی استفاده نمود قابلی مصرف است.

نکته: فلوریداسیون آب جامعه، موثرترین روش پیشگیری از پوسیدگی دندان است.

چنانچه غلظت فلوراید آب کمتر از ۷۰٪ میزان ایدهآلی باشد باید از مکمل های فلوراید استفاده برای کودکان استفاده نمود.

مقادیر بیش از حد فلوراید می تواند موجب تهوع، استفراغ، فلوروزیسی و حتی مرگ شود.