مشخص شده است که ژن های اختصاصی بر سه گروه اندورفین که هورمون های استرس هستند تأثیر می گذارند.

همچنین واکنشی نسبت به استرس فیزیکی و عاطفی می تواند (ژنتیکی) باشد. به عبارت دیگر نحوه ی پاسخ دهی والدین یا پدر بزرگ ها نسبت به موقعیت های استرسی زا می تواند تا حدودی به همان شکلی پاسخ دهی فرزندان و نوه های آنها باشد. در کودکانی که والدین آنها واکنش های نامناسبی در و این کودکان ممکن است از اختلالات عاطفی، افسردگی، رفتار تهاجمی یا گیجی رنج ببرند.

آیا سیگار کشیدن موجب استرس می شود؟

ارتباط میان سیگار کشیدن و استرس از مدتها قبل مورد اختلاف نظر بوده است. اگرچه بزرگسالان سیگاری اظهار می دارند که استعمال دخانیات موجب آرامش آنها می شود ولی همین افراد اعتراف می کنند که بیش از افراد غیر سیگاری دچار استرس می شوند. تحقیقات نشان داده اند که وابستگی به نیکوتین میزان استرس را در بزرگسالان و نوجوانان سیگاری افزایش می دهد.

با ترک سیگار، میزان استرس کاهش می یابد. محرومیت از سیگار موجب افزایش تنش، تحریک پذیری و افسردگی می شود.

اثر استرس بر جنین

استرس

، به ویژه در سه ماهه ی اول بارداری که طی آن تکامل با بیشترین سرعت انجام می شود می تواند نقایصی را در جنین ایجاد کند. در زنان بارداری که دچار استرسی و اضطراب شدید می شوند، کاهش جریان خون سرخرگهای تغذیه کننده ی رحم موجب نقایصی در جنین می شود. معمولا ستیغ عصبی جمجمه، یعنی ساختاری متشکل از سلول هایی که به نظر میرسد موجب تکامل سر و صورت جنین می شوند تحت تأثیر قرار میگیرد. بنابر تحقیقات به عمل آمده، استرسی مادر در دوران بارداری می تواند کودک را در سنین بالاتر مستعد ابتلا به مشکلات رفتاری مانند بیشی فعالی یا افسردگی نماید.

استرس و افزایش سن

افزایش سن و پیری، فرآیندی تدریجی و طبیعی است. وجود دایمی استرسورها یا شرایط استرس زا موجب کاهش تعادل عصبی و هورمونی می شود. کاهش مزبور، افزایش تخریب اکسیداتیو را به دنبال دارد که موجب تسریع پیری می شود. علت این امر آن است که اختلالات مزمن در تعادلی درونی بدن در نهایت بر غدد ترشح کنندهی هورمون ها، ترمیم سلولی و کلاژن پوست و بافت های همبندی تأثیر می گذارند. تحقیقات اخیر حکایت از آن دارند که احتمالا مواجهه ی دراز مدت با هورمونهای استرسی غده فوق کلیه، در سنین بالاتر موجب تشدید پیری مغز خواهند شد. میزان هورمون کورتیزول آزاد شده از غدد فوق کلیه در زمان استرسی افزایش مییابد و این میزان در آینده به طور آشکار بر حجم تام بخش هیپوکامپ مغز (که منشاء اصلی عملکرد حافظه و به یاد آوردن مطالب است) تأثیر می گذارد.

اثر استرس بر کودکان

بر اساس مطالعات انجام شده، در کودکانی که در تماس با استرس شدید (در هر یک از انواع آن) قرار می گیرند خطر ابتلا به چروکیدگی هیپوکامپ مغز بیشتر است.

هیپوکامپ، (موتور حافظه ی مغز) است و ضعف آن، به معنی کاهش توانایی حافظه است. اگر چه سطوح پایین استرسی روزانه برای تحریک تکامل طبیعی مغز ضرورت دارد، مقادیر زیاد استرسی می تواند زیان بخشی باشد. همان طور که گفته شد، هورمون کورتیزول غده ی فوق کلیه که در جریان استرسی به مقدار زیادی ترشح می شود بر سلولی های عصبی بخشی هیپوکامپ مغز اثر سمی دارد. یکی از عواملی استرسی زا در کودکان نوپا، نبودن در کنار والدین، به مدت کافی است. سنین قبل از دبستان، جدا شدن کودک از والدین خود بزرگ ترین عاملی ایجاد اضطراب است. با افزایش سن، فشارهای تحصیلی و اجتماعی موجب استرسی می شوند. والدینی که فرزندان خود را تحت فشار قرار میدهند تا از نظر تحصیلی یا ورزشی، بهترین باشند موجب می شوند که فرزندشان در صورت عدم موفقیت دچار استرسی شود.

با فرزندان خود درباره ی فعالیت های فوق برنامه ی آنها صحبت کنید و چنانچه از سنگین بودن این برنامه ها شکایت داشتند آنها را کم و متعادل نمایید. شنیدن مشکلات و بیماری های افراد خانواده و بستگان، یا مشاجره ی پدر و مادر موجب استرسی فرزندان می شود. شنیدن و دیدن اخبار ناخوشایند جهان می تواند موجب استرسی بچه ها شود و تکرار روزانه ی آنها این استرسی را تشدید می کند. حتی مسالمت آمیزترین نوع طلاق میتواند تجربه ای برای فرزندان باشد زیرا موجب تغییر و از هم پاشیدگی سیستم ایمنی پایه ی آنها، یعنی خانواده میشود.

تغییرات خلق و خو، تغییر در الگوهای خواب و شب ادراری از نشانه های وجود استرسی در کودکان هستند. بعضی از کودکان در اثر استرسی دچار درد معده و سردرد و گروهی دیگر از آنها دچار اشکال در تمرکز یا انجام تکالیف مدرسه می شوند. بچه های کوچکتر ممکن است در اثر استرسی دچار عادات جدید مثل مکیدن انگشت، پیچاندن موها با انگشت یا داخلی کردن انگشت به بینی شوند و در بچه های بزرگتر، دروغگویی، قلدری و سرپیچی مشاهده می شود. همچنین ممکن است کابوس شبانه،اشکال در جدا شدن از کودک و تغییرات شدید در تحصیل در فرزندان در اثر استرس دیده شوند.

استراحت کاملی و تغذیه ی مناسب می توانند موجب کاهش استرسی کودکان شوند. پدر و مادر باید مدتی از وقت خود را در هر روز به فرزندان اختصاص دهند. وقتی فرزندان نمی توانند یا نمی خواهند درباره ی مشکلات خود صحبت کنند، باید پدر و در صورت عدم موفقیت در این زمینه باید پدر و مادر با مشاور روانی یا متخصصی بهداشت روانی مشورت کنند.