با شرح حال و معاینۀ دقیق می­توان در اکثر موارد به علت بیماری دست یافت.

شرح حال

همچنانکه بارها در کتب CMMD ذکر شده است، برخورد با هر بیماری بایستی همواره هدف­دار باشد و برای این منظور ابتدا بایستی به پاره­ای اطلاعات اولیه و اساسی دست یافت که عبارتند از:

  • سن بیمار: اولین کلید تشخیصی سن بیمار است. بسیاری از بیماری­ها در محدودۀ سنی خاصی شایعتر است. برای مثال PID و آپاندیسیت در سنین جوانی و دیورتیکولیت در دهۀ هفتم و هشتم زندگی شایع­تر است.
  • شروع درد: مفیدترین معیار در ارزیابی و تشخیص علت شکم حاد (درد لگن) نحوۀ شروع درد است. دردهایی که شروع ناگهانی و شدید (در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه) دارند، اکثراً مطرح­کنندۀ (1) سوراخ شدن یا پارگی احشاء توخالی یا کیست (نظیر پارگی حاملگی لوله­ای یا کیست تخمدانی)، (2) انفارکتوس ارگان­های داخل شکمی یا لگنی (نظیر تورشن کامل آدنکس همراه با انسداد شریانی)، (3) جداشدگی یا پاره شدن آنوریسم آئورت و یا (4) کولیک­رنال است. اختلالات التهابی نظیر آپاندیسیت و PID معمولاً شروع دردی آهسته­تر (معمولاً ظرف چند ساعت تا چند روز) دارند.
نکته:

در انسداد عروقی، برخلاف درد شدید و تابلوی بالینی وخیم، یافته­های فیزیکی چندان واضح و مشخص وجود ندارد.

  • کیفیت درد: دردهای احشایی گنگ، مبهم و غیرلوکانیزه بوده و ممکن است کیفیتی کولیکی (نظیر انسداد گوارشی، تورشن آدنکسی، سنگ ادراری) یا کرامپی (نظیر ضایعات رحمی، همچون سقط، PID، آپاندیسیت) و یا دائمی (نظیر پارگی لوله، PID، سیستیت، پریتونیت) داشته باشند.
  • محل و انتشار درد: در ضایعات سیگوئید، رحم، PID و سیستیت درد در ناحیۀ سوپراپوبیک و دوطرفه احساس می­شود، اما در پارگی لوله رحمی، تورشن آدنکسی، پارگی کیست تخمدانی، آبسۀ لوله­ ای تخمدانی و آپاندیست استقرار یافته، درد در طرف مبتلا بارزتر و شدیدتر است. منتشر بودن یا شدن درد مطرح­کننده ورود مواد محرک (نظیر خون، صفرا، محتویات روده و یا چرک) بداخل حفرۀ صفاقی (پریتونیت منتشر) است.
  • علائم همراه: رجود پاره­ای از علائم در رسیدن به تشخیص کمک­کننده هستند که از آن میان تب، تهوع و استفراغ، ترشحات واژینال، خونریزی واژینال، اسهال و علائم ادراری مهمتر هستند. تب معمولاً نمایانگر وجود یک پروسۀ التهابی (نظیر PID، آپاندیسیت، نشت محتویات احشاء توخالی) است. اصولاً تهوع و استفراغ ممکن است در هر نوع ضایعۀ حاد داخل شکمی وجود داشته باشد ولی در ضایعات ژنیتال خاصل (نظیر کیست تخمدانی هموراژیک، مراحل اولیۀ تورشن آدنکس و لیومیوم دژنره) نادر است. اسهال (معمولاً خونی) شاه علامت دیورتیکولیت، دیسانتری و IBS است. ترشحات واژینال غیرطبیعی (بدبو یا چرکی) شاه علامت عفونت­های ژنیتال (خصوصاً PID) است. خونریزی واژینال مطرح­کنندۀ اختلالات مرتبط با حاملگی (از جمله سقط، حاملگی نابجا) یا ضایعات ژنیکولوژیک (نظیر دیسمنوره، DUB، فیبروئید علامت­دار و یا اندومتریوز) است.
تاریخچۀ ژنیکولوژیک

: تاریخچۀ قاعدگی، سابقه جراحی­ها و بیماری­های زنانه و حاملگی در نزدیک شدئن به تشخیص بسیار کمک­کننده است.