علایم و نشانه ها

تب • سردرد شدید • استفراغ • گیجی • تشنج • ضعف و بی حالی شدید و پیش رونده • خواب آلودگی • در شیرخواران، برجستگی ملاج ها • سفتی گردن

علایم و نشانه های اورژانسی

• منگی شدید • اغما • تشنج

مننژیت نوعی عفونت و التهاب پرده ها (مننژها) و مایع اطراف مغز و نخاع (مایع مغزی نخاعی) می باشد. این بیماری بیشتر توسط باکتری یا ویروس ایجاد می گردد. از این دو نوع، مننژیت باکتریایی معمولا جدی تر و خطرناک تر است.

مننژیت معمولا به طور ناگهانی و با تب بالا، سردرد و استفراغ شدید تظاهر پیدا می کند. 70 درصد موارد مننژیت در کودکان زیر 5 سال رخ می دهد، اما رفته رفته موارد بیشتری از این بیماری در افراد 15 تا 24 سال گزارش می شود. سالمندان هم نسبت به گذشته بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. برخی از انواع مننژیت واگیردار هستند. ممکن است در پی سرفه یا عطسه فرد مبتلا شما نیز با باکتری مواجه شوید. باکتری می تواند از راه بوسیدن یا استفاده مشترک از وسایل غذاخوری، مسواک یا سیگار منتقل شود. در صورت زندگی یا کار با فرد مبتلا، باز هم در معرض خطر بیشتری خواهید بود.

این عفونت اغلب به صورت یک بیماری تنفسی آغاز می شود. عفونت دریچه های قلب، استخوان ها یا عضو دیگری از بدن می تواند از طریق جریان خون به مننژها منتقل شود. عفونت ممکن است با تهاجم مستقیم باکتری هایی که قبلا در نزدیکی سیستم عصبی مرکزی شما متمرکز شده اند، مثلا در پی یک عفونت گوش، سینوس، بینی یا دندان، نیز ایجاد گردد.

باکتری استرپتوکوکوس پنومونیه (پنوموکوک) شایع ترین علت مننژیت در بالغین و کودکان است. این نوع مننژیت بیشتر زمانی رخ می دهد که باکتری وارد جریان خون شده و از آن طریق خود را به مغز و نخاع می رساند. ممکن است این باکتری را در ریه ها هم داشته باشید، که در آنجا باعث سینه پهلو می شود. مننژیت پنوموکوکی می تواند به دنبال عفونت گوشیا صدمه به سر هم ایجاد شود.

نوعی از این باکتری موسوم به منگوکوک می تواند همه گیری های محلی در محیط های نسبتا محدود مثل دانشگاه ها، مدارس شبانه روزی یا پایگاه های ارتش ایجاد کند. این بیماری باعث بروز جوش های ارغوانی شکلی در 50 درصد موارد می شود. سایر گونه های باکتری که تک و توک باعث مننژیت می شوند عبارتند از: هموفیلوس انفوانزای نوع ب و استافیلوکوک.

علل کمتر شایع مننژیت باکتریایی حاد عبارتند از: آبسه روی سخت شامه و اقداماتی مثل تپ یا نمونه برداری از مایع نخاع (ال-پی)-اعتیاد کلی، دیابت، ایدز، و داروهای سرکوبگر ایمنی که در پی پیوند عضو مصرف می شوند می توانند شما را در برابر مننژیت آسیب پذیر تر کنند.

دیگر اشکال این بیماری، که به طور معمول خطر کمتری دارند، عبارتند از: مننژیت ویروسی (آسپتیک)، مزمن و راجعه. مننژیت آسپتیک بیشتر توسط انواعی از ویروس ها ایجاد می شود، اما ممکن است واکنشی باشد به برخی از داروها یا مواد شیمیایی که در حالت معمول در مایع مغزی نخاعی وجود ندارند. این نوع مننژیت علائم و نشانه های زیادی شبیه آنچه در عفونت باکتریایی مشاهده می شود، ایجاد می کند.

ویروس نقص ایمنی انسانی (اچ-آی-وی)، سل، عفونت های قارچی، سلول سرطانی بدخیم یا سیفلیس می توانند باعث مننژیت مزمن شوند. علائم و نشانه ها، اغلب طی یک دوره چند هفته ای تظاهر پیدا می کنند.

مننژیت راجعه ممکن است حاصل یک کانال ارتباطی میان بینی و پوشش مغز (فضای زیر عنکبوتیه) باشد. این کانال که معمولا به دنبال ورود ضربه به سر ایجاد می شود باعث تخلیه مایع مغزی نخاعی از راه بینی می گردد. همین طور به باکتری ها اجازه می دهد از بینی یا سینوس ها خود را به فضای زیر عنکبوتیه برسانند.

اخیرا، ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال)هم به عنوان عامل دیگری از مننژیت راجعه شناسایی شده است. این ویروس می تواند در بدن به زندگی نهفته ادامه دهد و هر از گاهی فعال شده، منجر به مننژیت گردد.