شامپوها فرآوردهایی هستند که پس از مصرف چربیهای سطحی ترشحات طبیعی پوست- چرکهای ناشی از محیط و باقی مانده فرآورده های آرایشی را از مو و پوست سر بدون آن که اثر نامطلوبی داشته باشند پاک می کنند و بعداز شستشو باید موی سر براق- طبیعی- بدون شوره و شکنندگی و از لحاظ فرم پذیری قابل کنترل باشد. قبل از پیدایش شامپو به صورت امروزی مردم برای شستشوی موهای خود از صابونهای گیاهی نظیر (سدر-چوبک و کتیرا) و برخی مواد معدنی مانند خاکهای سیلیسی استفاده می نمودند. ولی صابون متداولترین ماده جهت شستشوی مو بوده و به همین علت اولین شامپوها، شامپوهای صابونی بوده اند. ولی کم کم با پیدایش پاک کننده های مصنوعی مخلوطی از صابون و پاک کننده و بلاخره پاک کننده ها خالص عرضه گردیده اند.

ترکیبات شامپوها

عامل پاک کننده : عامل پاک کننده باعث جدا شدن ذرات چرک و کاهش چربی از سطح مو می شود، که خود شامل 3 دسته مواد فعال سطحی آنیونی مثل سدیم لوریل اتر سولفات و تری اتانول آمین سولفات (آمفوتری) ثل بتاتین کوکو آمیدو پروپیل و غیریونی هستند. عامل تقویت کننده کف : عامل تقویت کننده کف (مثل بتاتین) باعث ایجاد کف غلیظ مقاوم می شوند.

عامل حالت دهنده مو : عامل حالت دهنده مو باعث می شود، مو به آسانی شانه شده و هنگام شانه کردن به هوا بلند نشود.

عامل نگهدارنده : عامل نگهدارنده مو را از مواد ضدعفونی کننده و میکروب کش نگه می دارند.

مواد پاک کننده در شامپوها دترژنت ها (سورفکتانت ها) هستند که برای پاک کردن مو و پوست سر و تولید کف بکار می روند . مواد افزودنی بیشتر برای جلب رضایت مصرف کننده و بهبودی کیفیت شامپو بکار می روند. این مواد شامل : مواد اصلاح کننده ویسکوزیته - مواد کدر کننده و صدفی کننده- مواد شفاف کننده-مواد حالت دهنده ی مو- مواد ضد شوره و ضد میکروبی- مواد کاهش دهنده ی سختی آب- مواد محافظ-پایدار کننده ها- رنگها- عطرها و .... می باشد. اغلب دترژنت ها موها را به نحوی می شویند که موها بخوبی قابل کنترل نبوده و در نتیجه حالت طبیعی خود را ندارند. عوامل حالت دهنده به صورت لایه نازکی روی موها قرار گرفته و موها را قابل کنترل کرده و شانه کردن را آسان می کنند.

فساد شامپوها به علت قارچها و میکروارگانیسمها است. باکتریها می توانند موجب فساد دترژنت ها و از بین بردن رنگ فرآورده شوند. اغلب شامپوها محیط مناسبی برای رشد ارگانیسمها به ویژه پسودوموناس بوده و در صورت کافی نبودن ماده محافظ مناسب، بوی نامطلوب تولید شده وظاهراً شامپو کدر می شود. پایدار کننده ها موادی هستند که شامپو را در برابر اکسیدشدن-نور- تغییرات PH و رسوب ذرات جامد محافظت می کنند. چون شامپوها یکی از فرآوردهای بهداشتی برای مصرف روی پوست سر و موها می باشند بوی آنها بسیار مهم است و از طرفی جهت پوشش بوی نامطلوب دترژنتها افزایش ماده معطر به شامپوها ضروری است. پایدار کننده های کف نیز موادی هستند که در صورت اضافه شدن به شامپو کیفیت- حجم و پایداری کف را افزایش می دهند. این مواد اغلب ویسکوزیته را افزایش داده و موها را لخت و نرم می کنند.